1

Adolat va izchillik

O'quvchilar sinfdagi qoidalar hammaga barobar ekanligini va o'qituvchining ularga rioya qilishi kayfiyatiga yoki kimnidir yoqtirishiga bog'liq emasligini ko'rishlari kerak. Bu, ayniqsa, hissiy jihatdan ta'sirchan bolalar uchun muhim, chunki kutilgan natijalar ularga o'zlarini xavfsiz his qilishlariga yordam beradi.

Misol:

Faol va turli xarakterdagi bolalar o'qiydigan sinfdagi o'qituvchi, masalan:

Tinib-tinchimas Madina tez-tez shovqin soladi.

Bosiq Matvey hech qachon gapga aralashmaydi.

O'qituvchi ikkalasiga ham bir xil xotirjamlik va aniqlik bilan eslatadi: "Biz bir-birimizni navbatma-navbat tinglaymiz. Bu qoida hammaga tegishli."

Bu bolalarga "sevimli o'quvchilar" yo'qligini ko'rsatadi va qoidalarga hamda o'qituvchiga nisbatan hurmatni shakllantiradi.

2

Hurmatli munosabat

"Ta'limda hissiy intellekt" (T. Zinkevich-Yevstigneeva tahriri ostida) kitobida ta'kidlanganidek, "shuni yodda tutish muhim: bola - "muammo" emas. Uning muammosi bo'lishi mumkin, lekin u o'zi muammo emas."

Qadr-qimmatni kamsituvchi jazo yoki masxara qilish chuqur hissiy iz qoldirishi mumkin. Shuning uchun hatto intizom buzilganda ham pedagog hurmat bilan muomala qiladi.

Misol:

O'quvchi xo'rsinib, sekin deydi: "Men buni boshqa qilishni xohlamayman..." O'qituvchi "Sen buni tugatishing shart!" deb qat'iy aytish o'rniga, xotirjamlik bilan javob beradi:

"Balki charchagandirsan yoki biror narsa qiynayotgandir seni. Kel, hozir aynan nimani qiyin deb o'ylayotganingni muhokama qilaylik."

Bu e'tiborni "tashqi" xatti-harakatlardan ichki sabablarga o'tkazishga va aloqani tiklashga yordam beradi.

3

Qo'llab-quvvatlash va tushunish

Har bir murakkab xulq-atvor ortida bolaning hissiyoti yoki ehtiyojini ko'rish muhim. Emotsional intellekti rivojlangan o'qituvchi o'ziga shunday savol beradi: "Bu xatti-harakatning zamirida nima yotibdi? Qanday his-tuyg'u yoki ehtiyoj bor?"

Misol:

O'quvchi darsda tinmay qimirlab o'tiradi. O'qituvchi jahli chiqish o'rniga o'ylaydi:

"Ehtimol u charchagan yoki oilasida muammolar bordir? Balki u xavotirlanayotgandir yoki mavzuni tushunmayotgandir?"

KEYS-TAHLIL

Vaziyat: Guruh muhokamasi paytida Ulug'bek asabiylashib xo'rsinadi: "Qo'yinglar, men qatnashmayman, bularning barchasi menga yoqmayapti!", - deb aytadi.

Dastlab o'qituvchi tanbeh berib, ikki baho qo'yishini aymoqchi bo'ladi. Ammo keyin Ulug'bek guruhda ishlashni yoqtirmasligini va o'z fikrlarini hammaning oldida aytishga qiynalishini eslaydi. U dakki berish o'rniga Ulug'bekning holatini tushunishini aytadi va birga biron bit yechim topishni taklid etadi.

Natija: Ulug'bek ayblov emas, balki hurmat va muloqotga taklif eshitadi. Bu unga o'zini ishonchliroq his qilishga va asta-sekin fikrlarini xotirjam ifodalashni o'rganishga yordam beradi, hamda sinfda xavfsizlik hissini mustahkamlaydi.